Büyüme odaklı ekonomi modelleri rekabeti, dolayısıyla sınırsızca üretimi doğurdu. İhtiyacımız olandan daha fazlasını üretme arzusu ve sürdürülebilir olmayan tüketim alışkanlıkları; çevre, toplum ve birey için zararlı sonuçlara yol açtı. Hem sürdürülebilir kalkınma hem yaşanabilir dünya için yeni ekonomi politikaları ortaya atıldı. Bunlardan biri de yeşil ekonomi modeli oldu. Peki, yeşil ekonomi ne demek? Çevreye, topluma ve ekonomiye etkileri neler? Gelin, yeşil ekonomiyi tüm detaylarıyla inceleyelim.
Yeşil Ekonomi Nedir ve Neden Bu Kadar Önemlidir?
Dünyanın her yerinde tüten fabrika bacaları, plastik atıklar, doğal kaynakların sınırsızmışçasına kullanımı; biyoçeşitlilik için risk oluşturmasının yanı sıra ekonomiye de zarar verir. Bu noktada ortaya çıkan yeşil ekonomi; çevre kirliliği, karbon salınımı ve kaynakların hızla tükenmesi gibi felaketleri önlemeyi amaçlayan bir ekonomi modelidir. Çevre iyileştirme hareketlerinin ekonomik ve politik bir ayağı olarak sürdürülebilir kalkınmayı sağlamaya çalışır.
Bu ekonomi modeli; temiz ve yenilenebilir enerji, geri dönüşüm, sıfır atık gibi yeşil ekonomi örneklerine yatırım yaparak ekonominin sürdürülebilirliğini ekolojik bir tutumla ilişkilendirir. Çünkü ekonomiyi iyileştirmek için alınan önlemlerin yalnızca bu alandaki sorunlara indirgenemeyeceğini, sosyal ve çevresel problemlere de eğilerek bütünlüklü bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini savunur. İnsan merkezli dünya anlayışını dışlayarak çevreyle iş birliği içinde, dengeli ekonomi ve sağlıklı toplumlar oluşturmayı hedefler.
Yeşil ekonomi göstergeleri şu şekilde sıralanabilir:
- Düşük karbon salınımı,
- Yenilenebilir enerji,
- Kaynakların verimli kullanımı,
- Kapsayıcılık.
Yeşil ekonomi, küresel ısınma gibi felaketleri önleyip yeni sorunlara neden olmamak için üretim süreçlerini ve kaynak kullanımını değiştirmede önemli bir rol oynar. Yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji teknolojisinin büyümesine katkıda bulunur. Çevreyi ve sosyal yaşamı kalkınma planına dâhil ederek çok boyutlu bir ekonomi modeli oluşturur.
Yeşil Ekonomi Sürdürülebilirlikle Nasıl İlişkilidir?
Sürdürülebilirlik, her alanda devamlılığı ve daimîliği sağlamak için geleceğe yönelik öngörü gerektirir. Gelir adaletsizliği, ekonomide sınırsızca büyüme ve işsizlik gibi unsurlar; sürdürülebilir ekonomi için düzeltilmesi gereken konular arasında yer alır. Yeşil ekonomi açısından da doğa, birlikte yaşadığımız canlılar ve insan faaliyetleri; sürdürülebilir kalkınma planının göz ardı edemeyeceği temel meselelerdir. Bu nedenle yeşil ekonomi, sürdürülebilirlikle doğrudan ilişkilidir.
Amaç yalnızca üretmek olduğunda yarınlar riske atılabilir. Doğal dengeye zarar vermeden yürütülen üretim ve tüketim faaliyetleri, dünyanın geleceği için önem arz eder. Yeşil ekonomi, insana ve doğaya saygı ilkesiyle sürdürülebilirliği mümkün hâle getirir. Sınırsız büyüme odaklı bir ekonomiden herkesin faydalanabildiği dengeli büyüme sağlayan yeşil ekonomiye geçiş yenilenebilir kaynak kullanımı, biyoçeşitlilik ve insan dostu politikalarıyla sürdürülebilir kalkınmayı mümkün hâle getirir. Sürdürülebilir kalkınma ise bugünün ihtiyaçlarını karşılarken yarının dünyasını korur.
Yeşil Finansman ve Yatırımlar Ekonomik Dönüşümü Nasıl Etkiliyor?
Çevreyi ve ekonomiyi iyileştirme amacıyla geliştirilen yeşil yatırımlar hız kazandı. Böylece ekonomik kalkınma doğal kaynak tüketiminden ayrılmaya başladı. Bu yatırımlar üretim piyasasını etkileyerek ekonominin temeline yeşil işleri, teknolojileri ve yöntemleri yerleştiriyor. Yapılan yatırımlar da pazarı ve rekabeti etkiliyor. Sürdürülebilir ekonomi modeli oluşturmak gelir dağılımındaki adaletsizliği ve sınıflar arasındaki sosyal eşitsizliği de azaltmada önemli rol oynuyor. Bu nedenle sürdürülebilirliğe yatırım yapmak ekonominin dengeli bir şekilde gelişmesi için önem arz ediyor.
Yeşil finansman ve yatırımların enerji verimliliği, atık yönetimi, organik tarım gibi çevre dostu faaliyetlere kaynak sağlamasıyla mevcut üretim sektöründe yeşil politikalar uygulanıyor. Çevreci bir ekonomi politikası yürütmenin önemini vurgulayan yeşil bankalar, bu yatırımları destekliyor. Finans hareketlerini yeşil yatırımlarla besleyerek ekonominin dönüşmesine katkıda bulunuyor.
Yeşil Ekonominin İş Dünyası İçin Avantajları Nelerdir?
Geleneksel çalışmanın çevre dostu standartlara uygun şekilde dönüştürülmesi ve bunun bir sonucu olarak yeni mesleklerin ortaya çıkması; teknoloji, istihdam ve rekabet açısından iş dünyasını etkiliyor. Aynı zamanda geleneksel meslekler ve mevcut şirketler de devamlılıklarını sağlamak için hem yöntemlerini hem vizyonlarını yeşil standartlara uygun hâle getiriyor. Böylece;
- Biyoçeşitliliğe ve doğanın dengesine kulak veren işletmeler yeşil teknolojiyi kullanarak çevreci üretime katkıda bulunuyor.
- Şirketler iş güvenliği ve kullanılan malzemelerin sürdürülebilirliği konusunda yeniliğe gidiyor. Bu durum tüketici gözünde şirketlerin değerini artırıyor.
- Çevre dostu üretim ve dağıtım açısından rekabet arttıkça yeşil ekonomi modeli yeni pazar fırsatları sunuyor. Böylece şirketler, çevre dostu büyümenin ve yeni gelir kaynakları elde etmenin avantajını yaşıyor.
Yeşil İşler ve Sektördeki İstihdam Artışı, Ekonomik Büyüme İçin Nasıl Bir Fırsat Sunuyor?
Yeni işlerin ortaya çıkması ve mevcut işletmelerin yeşillenmesi, istihdamı artırır. Yeni iş kolları için çalışana ihtiyaç duyulurken çalışma şartları, sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak adına toplumun her ferdinin çıkarı gözetilerek oluşturulur. Çalışan nüfusunun artıp işsizliğin azalması, ekonomi ve sosyal yaşam açısından olumlu etki yaratır.
Yeşil işlerin ve istihdam artışının ekonomiye katkıda bulunduğu alanlar şu şekilde sıralanabilir:
- Rekabet: Sürdürülebilir ürünler ve pazarlama teknikleri bakımından işletmeler arasında yeni rekabet alanları oluşması, yerli ve ithal ürün ticaretini artırır.
- Yenilik: Gelişen teknolojiye uyum sağlama ve yeşil trendlere ayak uydurma çabası, ekonominin sürdürülebilir bir şekilde büyümesine katkıda bulunur.
- Yeşil Yatırımlar: Yenilenebilir enerji, sürdürülebilir tarım, geri dönüşüm gibi sektörlere yapılan yatırımlar; ekonomiye yön verir.
- İş Niteliği: Ürün ve hizmetin yüksek niteliğe sahip olması sektördeki sürekliliği etkiler. Yüksek verimliliğe sahip işler sürekliliği sağlar ve nitelikli üretimle ekonomiye olumlu etkide bulunur.
- lStandartlara Uygunluk: Bilinçli tüketicilerin standartları sağlayan işletmeleri ve ürünleri tercih etmesi, sürdürülebilir üretim talebini besler. Bu da ekonominin sağlıklı bir şekilde büyümesinde rol oynar.
Yeşil Ekonomi Enerji Sektörü Üzerinde Nasıl Bir Etki Yaratıyor?
Geleneksel enerji sektörünün fosil yakıtlar, madenler gibi ham maddeye dayalı enerji üretimi gerçekleştirmesi; riskli düzeyde karbon ve sera gazı salınımına sebep olur. Bu nedenle yeşil ekonomi; hidroelektrik, rüzgâr, güneş gibi yeşil enerji teknolojilerine yatırım yapmak gerektiğini vurgular.
Tasarruf edebilen aydınlatma ve ısıtma sistemleriyle harmanlanan yeşil enerji teknolojileri, her alanda önemli sonuçlar veriyor. Kaynakların etkili şekilde kullanılmasını ve enerji tasarrufu yapmayı mümkün kılan teknolojiler, yeşil ekonomiyi geliştiriyor. Aynı zamanda pek çok enerji firması ve büyük şirket de yüksek verimliliğe sahip sürdürülebilir enerjiye yatırım yapıyor.
Bu yatırımlar kaynakların tükenmesinin önüne geçerken işletmeleri temiz enerji kullanımına teşvik ediyor. İhtiyaç doğrultusunda AR-GE çalışmaları yapılması, ham madde kullanımını ve çevreye verilen zararı minimuma indirmeyi amaçlayan teknolojilerin üretilmesi için fon sağlanması da enerji sektörünün yeşillenmesine olumlu etkide bulunuyor.
Yeşil Ekonominin Küresel Düzeydeki Rolü ve Etkileşimi Nasıldır?
Sınırlı sayıda kaynakla hedeflenen sınırsız büyüme projeleri yerine geleceğe yönelik tasarlanan yeşil ekonomi modeli, düzenin değişmesi gerektiğini gösterir. Devletler, sivil toplum kuruluşları, çevre koruma örgütleri, üniversiteler ve sendikalar iş birliği yaparak yeşil ekonomi modelini geliştirmeye katkıda bulunur. Önemli iş birliklerinden biri olan Yeşil Ekonomi Koalisyonu, azınlığın zenginliği için çoğunluğun fakir bırakılmasını eleştirerek yeşil ve dengeli ekonomiyi 5 temel ilkesiyle şöyle açıklar:
- Refah İlkesi: Tüm insanların yararlanabileceği insani, sosyal ve ekonomik refah seviyesine ulaşmak için zenginliğin artırılması.
- Adalet İlkesi: Herkes için adalet düsturuyla fırsatların eşit dağılımını ve sosyal adaleti sağlamak. Din, dil, ırk, cinsiyet ve statü gözetmeksizin tüm insanlar için eşit hak talebi.
- Gezegen Sınırları İlkesi: Dünyanın sınırlı kaynaklarına saygı, gerçekçi olmayan üretim ve tüketim politikalarının değişmesi ve yatırımın doğa için yapılması.
- Verimlilik ve Yeterlilik İlkesi: Sürdürülebilir şekilde üretim ve tüketim yapılması, kaynakların verimli kullanılması.
- İyi Yönetim İlkesi: Demokratik hesap verebilirliğin, şeffaflığın, iş birliğinin, diyaloğun ve herkesin söz hakkının gerekliliği.
Yeşil ekonomi, kapsayıcı bakış açısıyla küresel etki alanı oluşturmayı hedefler ve iş birliğinin gücünü gözler önüne serer. Fakir ülkelerin zengin ekonomiye sahip devlerin çöplüğüne dönmemesi için adil, bütüncül bir bakış açısına ihtiyaç duyulur. Atıkları belli bölgelere yığmanın dünyanın her yerini etkileyen zararlı sonuçları olduğunu gösteren çalışmalar, tüm toplumları alışkanlıklarını değiştirmeye çağırır. Bu çerçevede çocuklara çevre bilinci aşılamak, sürdürülebilir alışveriş planlamaları yapmak, üniversitelere yeşil meslek bölümleri kazandırmak, yeşil yatırımlar yapmak gibi faaliyetler; küresel ölçekte her geçen gün artarak ilerliyor.
Yeşil Ekonomi İçin Bireysel Olarak Yapılabilecekler Nelerdir?
Yeşil ekonominin amaçlarını ve ilkelerini öğrendikten sonra kendi payınıza düşeni merak ediyor olabilirsiniz. Bu konuda bir adım atmak için enerji tasarrufu, daha az atık üretme, çevre kirliliğine neden olan ve sera gazı salınımını artıran faaliyetlerde bulunmaktan kaçınma, geri dönüşüme önem verme gibi konulara dikkat edebilirsiniz. Tüketici olarak yapabileceklerinizin yanında yeşil işletmeleri destekleyebilir ve yeşil yatırımlar yapabilirsiniz.
Bankacılık faaliyetlerinizi dijital olarak yöneterek karbon ayak izinizi azaltabilirsiniz. Siz de Hayat Finans Mobil uygulamasını kullanarak hem dijital bankacılık avantajlarından yararlanabilir hem yeşil bankacılığı destekleyebilirsiniz. Fatura, para yatırma ve çekme işlemlerinizde mobil bankacılığı kullanarak yeşil ekonomi politikalarına katkıda bulunabilirsiniz.
İşim İçin