Yenilenebilir Enerji Nedir, Kaynakları Nelerdir?

Yenilenebilir Enerji Nedir ve Neden Önemlidir?

Doğanın sahip olduğu düzen içerisinde kendi kendini yenileyebilen, kullanıldıktan sonra aynı şekilde mevcut olabilen enerji kaynaklarına yenilenebilir enerji denir. Bu kaynaklar sürekli olarak yenilenebilen doğal süreçler neticesinde ortaya çıkar ve doğada sınırsız şekilde var olur.

Çevresel sürdürülebilirlik anlamında önemli bir yere sahip olan yenilenebilir enerjinin sağladığı birçok fayda bulunur. Bunlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Dışa Bağımlılık Azalır: Yenilenebilir enerji kaynakları sayesinde devletlerin öz kaynakları gelişir ve kendi kendine yetebilme imkânı artar.
• Uygun Maliyetlidir: Yenilenebilir enerji her ne kadar ilk aşamada yatırım gerektirse de uzun vadede fosil kaynaklara göre daha düşük maliyetli olur.
• İstihdam Yaratır: Hızlı büyüyen bir sektör olması dolayısıyla ülke içerisinde istihdamın artmasını sağlayabilir.
• Geleneksel Kaynaklara Göre Daha Temizdir: Fosil yakıtlar hem çevreye hem atmosfere büyük zararlar verir. Yenilenebilir enerji kaynakları bunlara kıyasla daha temizdir.
• Yerel Yönetimlere Fayda Sağlar: Yenilenebilir enerjiyi kullanan yerel yönetimler kendi kaynaklarını oluşturur ve ekonomik olarak güçlenir.
• Kırsal Alanlardaki Enerji İhtiyacını Karşılar: Elektriğin ulaşamadığı kırsal alanlarda oluşan enerji açığını kapatabilir.

Hangi Enerji Kaynakları "Yenilenebilir" Olarak Kabul Edilir, Neden?

Yenilenebilir enerji türleri temel olarak evrenin döngüselliğinden ortaya çıkar. Yenilenebilir enerjilerin "ulaşılabilirlik (accessibility)," "kabul edilebilirlik (acceptability)" ve "mevcudiyet (availability)" kriterlerinin üçünü de karşılaması beklenir. 

Yaygın şekilde kabul gören yenilenebilir enerji kaynakları yedi başlıkta değerlendirilebilir.

Güneş Enerjisi

Güneş ışınından yayılan radyan enerjinin özel paneller vasıtasıyla yakalanması; bu sayede ısı, elektrik veya sıcak su gibi kaynaklar elde edilmesidir. Fotovoltaik sistemlerdeyse güneş ışığı doğrudan elektriğe dönüştürülebilir. Tamamen Güneş'ten yararlanılarak üretildiği için yenilenebilir bir kaynaktır.

Rüzgâr Enerjisi

Rüzgârlar dünyanın dönüşü ve ilkim nedeniyle oluşan sıcaklık farklarından ortaya çıkar. Rüzgârın tükenme olasılığı düşüktür. Dolayısıyla yenilenebilir enerji kaynaklarından biridir. Rüzgârın kinetik enerjisini rüzgâr türbinleri sayesinde elektriğe dönüştüren sistemdir. Şebekeyi beslemek için kullanılabileceği gibi sabit sistemleri çalıştırmak için de değerlendirilebilir.

Hidroelektrik Enerji

Yüksek debiye sahip su akımlarından yani suyun potansiyel enerjisinden yararlanılarak elde edilen bir enerji türüdür. Bunun için büyük barajlar kullanılabileceği gibi akarsuların içerisine yerleştirilen türbinlerden de yararlanılabilir. Doğada mevcut olan su kaynaklarından yararlanıldığı için yenilenebilir bir enerji kaynağı olarak nitelenir.

Jeotermal Enerji

Dünyanın oluşumu esnasında yer kabuğunun altında hapsolan ısıdan elde edilen enerjidir. Yer altındaki sıcaklık farkları sürekliliğe sahip olduğu için jeotermal enerji de uzun vadeli bir yenilenebilir enerji kaynağı olarak görülür. Diğer yenilenebilir enerji kaynakları kadar yaygın kullanılmasa da önemli bir potansiyele sahiptir.

Biyokütle Enerjisi

Henüz fosilleşmemiş bitkisel atıkların yakılması yoluyla elde edilen enerjidir. Aynı zamanda büyük havuzlarda ayrıştırılan biyokütlelerden metan gazı da elde edilebilir. Canlılar dünyada var olduğu sürece bu enerji kaynağı da kullanılabilecektir. Bu nedenle yenilenebilir bir enerji kaynağı olarak görülür.

Yenilenebilir Enerji Teknolojilerinin Maliyeti Nedir ve Gelişmeler Ne Yöndedir?

Yatırım maliyetleri yüksek gibi görünse de yenilenebilir enerji kaynakları son on yıl içerisinde fiyat avantajını elde etmeye başladı. Ancak yenilenebilir enerji kaynaklarında yatırım maliyetlerinden ziyade KW (kilowatt) başına oluşan maliyet hesaplanmalıdır. Böylelikle fosil yakıtlara göre daha avantajlı olabildiği görülür. 

On yıl öncesinde güneş enerjisinden elde edilen elektrik KW başına kömürün yaklaşık 10 katına denk geliyordu. Günümüzde bu sayılar neredeyse eşittir. Hatta kimi zaman güneş enerjisinden daha yüksek verim elde edilebiliyor ve daha az maliyetli olabiliyor. 

Dünya'nın enerji ihtiyacı günden güne artarken ülkeler, yenilenebilir enerji kaynaklarının doğru karar olduğu yönünde hemfikir gibi görünüyor. Hindistan ve Çin gibi dünyanın en kalabalık ülkeleri ve Avrupa gibi ekonomik yönden gelişmiş topluluklar yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapma konusunda son derece istikrarlı:

• Hindistan yenilenebilir enerji kapasitesini 2030'a kadar 500 GW'ya (gigawatt) çıkarmayı planlıyor.
• ABD ağırlıklı rüzgâr enerjisine olmak üzere 100 Milyar ABD dolarını aşan yatırım yaptı.
• AB ülkeleri her yıl en az 1 GW güneş enerjisi yatırımı yapıyor. 8 GW'la Almanya bu listeye liderlik ediyor.
• Rüzgâr çiftliklerinin MW (megawatt) başına verimliliği her geçen gün artıyor.

Önümüzdeki beş yıl içerisinde yenilenebilir enerji sektörünün küresel çapta yaklaşık 2.500 GW büyüyeceği tahmin ediliyor.