Otonom Araçların Güvenlik Etkileri: Yol Güvenliğinde Yeni Bir Dönem
Trafik kazaları genellikle araç güvenliği için gerekli olan önlemlerin yeterli düzeyde alınmamasından kaynaklanır. Dışsal etkenlere bağlı olarak yaşanan dikkat dağınıklığı, kaza riskini artırır.
Transport Research Laboratory(TRL)'nin baş bilim insanı David Hynd'e göre sürücüsüz araçlar, kazaları önleme potansiyeline sahip. Araç güvenliği konusunda bilimsel çalışmaları olan Hynd, sürücüsüz araçların en büyük avantajının insan kaynaklı hataları tekrarlamayacak biçimde yapılandırılmaları olduğunu belirtiyor.
Otonom taşıtlar, konum belirleme ve genel yol bilgisi için GPS teknolojilerini kullanır. Bu araçlar, yolu otomatik bir biçimde algılayarak herhangi bir sapma olmadan ilerleyebilir. Hız limitleri, sürüş mesafesi gibi parametreleri belirlemek içinse bu değerleri aracın yapay zekâ işletim sistemine tanımlamak yeterli.
Otonom araçlar; radar, kamera, ultrasonik sistem gibi çeşitli sensörlerle çevreyi devamlı olarak tarar. Bunlar; aracın konumunun, diğer araçlarla olan mesafesinin, yaya ve çeşitli engellerin algılamasına yardımcı olur.
Nesne tanımlama özelliğine sahip olan taşıtlar, ani kazaların insan dikkatinin yakalayamayacağı bir hızda önlenmesini sağlar. Bu araçların yaygınlaşması durumunda trafik risklerinin büyük ölçüde önleneceğini ve yolların eskisinden daha güvenli olacağını söylemek mümkündür.
Sürücüsüz Araç Teknolojisindeki Son Gelişmeler ve Trendler
"Sürücüsüz araçlar ne zaman çıkacak?" sorusu, teknoloji gündemini takip eden herkesin aklını kurcalayan sorulardan biri! Bu soruya kesin bir zaman aralığıyla cevap vermek ise oldukça zor. Sürücüsüz taşıt teknolojisi üzerinde uzun zamandır birtakım çalışmalar yapılıyor.
Özellikle ABD'de Google, Tesla gibi büyük şirketlerin ürettiği sürücüsüz araçların deneme sürüşleri yapılıyor. Ancak bu araçların yukarıda bahsettiğimiz faydaları vadetmesi için büyük testlerden geçirilmesi gerekir. Taşıtların sorunsuz çalışması mekanik sistemlerden yapay zekâ yazılımına kadar pek çok unsura bağlıdır.
Bazı otonom araçların lansmanları yapılmış olsa da bu teknolojinin büyük ölçüde bir deneme aşamasında olduğunu söylemek gerekiyor. Özellikle yazılım geliştirme konusunda devam eden pek çok çalışma mevcut. Uber, Lyft gibi araç kiralama şirketlerinin otonom taşıtlara yatırım yapması bu konuda ön plana çıkan bir diğer gelişmedir. Örnek vermek gerekirse General Motors tarafından üretilen sürücüsüz arabalar San Francisco'da Uber tarafından denendi.
Otonom Araçlar ve Şehir Planlaması: Geleceğin Şehirleri Nasıl Olacak?
Şehir planlamasını ulaşım teknolojilerinden ayrı düşünmek mümkün değil. Örneğin; Roma İmparatorluğu döneminde yol genişlikleri büyük ölçüde at arabalarına göre planlanmış ve bu planlama binaların yerleşimini de etkilemiştir. Dolayısıyla otonom taşıt gibi büyük bir gelişmenin de şehir planlaması üzerinde etkili olmaması düşünülemez.
Sürücüsüz araçların en büyük faydalarından birinin şehir içi çevre kirliliğinin azaltılması olacağı tahmin ediliyor. Bunun sebeplerini şöyle sıralamak mümkün:
- Akıllı rota planlaması ile daha etkili bir trafik yönetimi gerçekleşebilir. Buna bağlı olarak yakıt tüketiminin azalacağı öngörülür ve karbon salınımı minimum düzeye iner.
- Otonom araçlarda tepki verme süresi de çok daha hızlı olacaktır. Bu, yakıt tüketimini azaltacağı gibi trafiği de çok daha akıcı hâle getirebilir. Böylece hava kirliliği de gürültü kirliliği de azalacaktır.
Diğer yandan, bahsedilen araçların yolu daha efektif kullanması ve yaya, kaldırım, trafik ışığı gibi unsurları algılayabilmesi kentlerin yaya merkezli bir biçimde düzenlenmesine katkıda bulunabilir. Sonuç olarak; çevreyle uyumlu, karbon izi düşük ve sürdürülebilir kentler tasarlamak için sürücüsüz taşıtları da plana katmak iyi bir fikir gibi görünüyor.
Sürücüsüz Araçların Çevresel Etkileri: Sürdürülebilir Bir Gelecek
Sürücüsüz otomobil hakkında bilgi verirken bu taşıtların yakıt verimliliğinden bahsetmek gerekiyor. Otonom sistemler, tam olarak ihtiyaç duyulan ölçüde yakıt tüketir. Bu sayede aşırı tüketimin önüne geçilmiş olur. Ayrıca, insan hatalarından kaynaklanan durumların önlenmesi kazaları en aza indirerek taşıtların çevresel etkilerini minimize eder. Sonuç olarak; otonom araçları tercih ederek sürdürülebilirliğe katkı sunmak mümkün.
Ancak sürücüsüz araçların çevresel etkilerinin araçların üretim süreçlerine ve araçta kullanılan enerji kaynağına bağlı olduğunu belirtmek gerekiyor. Örneğin çevreye zararlı maddeler kullanılarak üretiliyor veya fosil yakıtla çalışıyorsa sürdürülebilirlik anlamındaki avantajlar çok daha sınırlı olacaktır.
Sürücüsüz Araçlar ve Hukuki Düzenlemeler: Yeni Çağın Hukuki Zorlukları
Sürücüsüz araçların olumlu ve olumsuz yönleri var. Bu teknoloji gelişme aşamasında olduğu için hukuki açıdan tam olarak tanımlanabilmiş değil. Günümüzde dünyanın birçok yerinde ulaşım sistemlerinin kullanımı sürücülerin sorumluluğundadır ve hukuki olarak onlar muhatap alınır. Ancak otonom sistemlerde hukuki anlamda birtakım belirsizlikler vardır.
Bahsedilen teknolojiyle ilgili başka bir endişe de yapay zekâyla çalışan araçların suç işlemek için kullanılabilecek olması. Sürücüsü olmayan araçların gündelik yaşamda kullanılması için hukuki ve etik tartışmaların çözüme kavuşmuş olması gerekiyor.
Sürücüsüz taşıtlar ile ilgili tartışmaların çözülmesi ve bunların sorunsuz bir biçimde kullanılabilmesi için atılan bazı adımlardan bahsedilebilir. Örneğin, İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, 2023 yılının kasım ayında otonom araçlar ile ilgili bazı hukuki düzenlemeler yapılacağını duyurdu. Bu düzenlemeler, sürücüsüz araçları trafiğe çıkmaya bir adım daha yaklaştırdı. Ayrıca ABD'de de söz konusu teknolojilerle ilgili bazı yasal düzenlemeler bulunuyor.
Bütün teknolojik gelişmeler gibi otonom ulaşım sistemlerinin de gündelik yaşamda ve hukukta yer alabilmesi için biraz zaman gerekiyor. Tüm bu tartışmalar, araçların risklerden olabildiğince uzak tutulmasını ve mümkün olduğunca güvenli kullanılmasını sağlayacaktır.
Sürücüsüz Araçlarda Yapay Zekâ ve Makine Öğrenimi
"Sürücüsüz araçlar nasıl çalışır?" sorusunu yanıtlarken makine öğrenimi prensibinden bahsetmek gerekir. Bu taşıtların herhangi bir sürücü olmadan ilerleyebilmesi yapay zekâ sayesinde mümkün olabiliyor. Aracın işletim sistemi; matematiksel verileri, komutları ve görüntü sistemlerinden aktarılan datayı işleyerek bir model çıkarır.
Bu modellemeler genellikle araç trafiğe çıkmadan önce yapılır. Örnek vermek gerekirse taşıt aniden çıkan bir nesneyle karşılaştığında fren sistemi otomatik olarak devreye girer. Yapay zekâ, verilere ilişkin öngörüler çıkararak aracın efektif ve güvenli bir biçimde kullanımını sağlar.
Michigan Üniversitesinden Prof. Necmiye Özay, araçların güvenliğini sağlamak için farklı değişkenlere odaklanan bir ekip oluşturmanın önemini vurgulamıştır. Bu ekipler, yapay zekâyı yolda yer alan unsurlara göre eğitebilir. Örneğin hareketli nesneler ile trafik ışıkları ve kaldırımlar gibi durağan unsurlar karşısında verilmesi gereken tepkiler ayrıca senaryolaştırılabilir. Gelişmiş makine öğrenimi algoritmalarıyla sürücüsüz araçları çok daha güvenli kılmak mümkün!
İşim İçin